Διάλογος του Πλάτωνα με βασικά θέματα τη δικαιοσύνη και τη σπουδαιότητα της υπακοής στους νόμους.

Ο

συνομιλεί με τον εύπορο μαθητή και φίλο του Κρίτωνα. Η συζήτηση πραγματοποιείται στο κελί όπου βρίσκεται φυλακισμένος ο Σωκράτης. Ο Κρίτων επισκέπτεται ξημερώματα τον δάσκαλό του και του αναγγέλλει ότι την επόμενη μέρα θα θανατωθεί.

Ο διάλογος ξεκινά με μια μικρή εισαγωγή όπου περιγράφεται η άφιξή του Κρίτωνα στη φυλακή και η αγωνία του για την επικείμενη εκτέλεση του δασκάλου του. Στη συνέχεια ο Κρίτων συμβουλεύει τον Σωκράτη να δραπετεύσει από τη φυλακή για τους εξής λόγους: α) Είναι τεράστια συμφορά για τον ίδιο τον Κρίτωνα να στερηθεί τον φίλο του β) Οι περισσότεροι άνθρωποι θα τον κατηγορήσουν ότι δεν μπόρεσε να βοηθήσει τον δάσκαλό του. γ) Το ποσό που πρέπει να συγκεντρωθεί για τη δωροδοκία των φυλάκων είναι μικρό. δ) Ο Σωκράτης θα γίνει θερμά δεκτός σε άλλες πόλεις όταν αναζητήσει καταφύγιο. ε) Είναι άδικο για τον Σωκράτη να αφεθεί στην καταδίκη του, ενώ μπορεί να σωθεί. στ) Δεν πρέπει να αφήσει μόνα τα παιδιά του. Ο Σωκράτης απαντά στον Κρίτωνα λέγοντας ότι καταρχάς θα πρέπει να εξετάζεται η γνώμη των ειδικών και όχι των πολλών. Στην δική τους περίπτωση αυτό που θα πρέπει να εξετάσουν είναι εάν η διαφυγή του Σωκράτη από τη φυλακή είναι δίκαιη ή άδικη πράξη. Τότε παίρνουν το λόγο με τη μορφή προσώπου οι Νόμοι της Αθήνας. Οι νόμοι λοιπόν υποστηρίζουν ότι η παραβίαση των δικαστικών αποφάσεων οδηγεί στην καταστροφή της πόλης. Κανείς δε πρέπει να παρακούει την πόλη και τους νόμους ακόμα και όταν κάνουν λάθος αλλά να προσπαθεί να τους πείσει ότι σφάλλουν. Άλλωστε ακόμα και αν έχει αδικηθεί κανείς η τελική κρίση των ανθρώπων για τις πράξεις τους γίνεται στον Άδη, για αυτό είναι καλύτερο να αδικείται κανείς στη γη παρά να αδικεί. Οι Νόμοι τελειώνουν με την επισήμανση ότι ο Σωκράτης δεν αδικήθηκε από τους Νόμους αλλά από τους ανθρώπους. Ο διάλογος ολοκληρώνεται όταν ο Σωκράτης λέει ότι δεν μπορεί παρά να ακολουθήσει το πειστικό δίδαγμα των Νόμων.

Τα περισσότερα επιχειρήματα που παραθέτει ο Κρίτων για να πείσει τον Σωκράτη να δραπετεύσει είναι επιφανειακά αφού δεν επικεντρώνονται στην ίδια την πράξη της διαφυγής (κατά πόσο δηλαδή αυτή είναι δίκαιη ή άδικη) αλλά στα εξωτερικά αποτελέσματα που αυτή έχει. Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία του διαλόγου είναι η προσωποποίηση των Νόμων. Ο Σωκράτης (στην πραγματικότητα ο Πλάτων) επιλέγει να μιλήσει μέσω των Νόμων παρουσιάζοντας επιχειρήματα που θα χρησιμοποιούσαν οι Νόμοι αν μπορούσαν να μιλήσουν. Προκαλεί ίσως εντύπωση η θέση για την άνευ όρων υποταγή στους νόμους της πόλης. Τι συμβαίνει στην περίπτωση των άδικων νόμων; Ο πολίτης θα πρέπει να υπακούσει και αυτούς; Ο ίδιος ο Σωκράτης, όπως λέει στην

, αγνόησε τις διαταγές των τριάκοντα γιατί ήταν άδικες. Πως λοιπόν στον Κρίτωνα υποστηρίζει την υπακοή στους νόμους ακόμα και αν αυτοί είναι άδικοι; Η αντίφαση αυτή λύνεται αν θυμηθούμε τα τελευταία λόγια των Νόμων οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο Σωκράτης δεν αδικήθηκε από αυτούς αλλά από τους ανθρώπους. Έτσι αν ο Σωκράτης δραπετεύσει θα αδικήσει τους Νόμους παρόλο που εκείνοι δεν το έβλαψαν.