Ο διάδοχος του Πλάτωνα στην ηγεσία της Ακαδημίας. Ένας από τους σημαντικούς φιλοσόφους του 4ου αιώνα, με συμβολή στη μεταφυσική, τη θεωρία της γνώσης και την ηθική, τα έργα του οποίου δεν διασώθηκαν.

Ο Σπεύσιππος ήταν Αθηναίος, ανιψιός του

(γιος της αδελφής του Πωτώνης). Διαδέχθηκε τον Πλάτωνα στην

μετά το θάνατό του το 347 π.Χ. και παρέμεινε σχολάρχης μέχρι το 339 π.Χ. οπότε τον διαδέχθηκε ο Ξενοκράτης. Δεν έχει σωθεί κανένα από τα έργα του. Πληροφορίες για τις φιλοσοφικές του θέσεις αντλούμε από τα έργα του

.

Όπως όλοι οι μαθητές του Πλάτωνα, ο Σπεύσιππος στηρίζει τη φιλοσοφία του σε μια εκδοχή της πλατωνικής οντολογίας που βρίσκεται στα «

». Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή όλη η πραγματικότητα, νοητή και αισθητή, παράγεται από δύο αρχές, το Ένα και την Αόριστο Δυάδα. Ενώ ο Πλάτων θεωρούσε ότι από τις δύο αυτές αρχές πρώτα παράγονται οι

, ο Σπεύσιππος απέρριψε τις Ιδέες και θεώρησε ότι μετά τις Αρχές έρχονται οι αριθμοί. Μετά τους αριθμούς τοποθετεί τα γεωμετρικά μεγέθη, και παρακάτω τις ψυχές και τα όντα που γίνονται αντιληπτά με τις αισθήσεις. Το ωραίο και το αγαθό εμφανίζονται, κατά τον Σπεύσιππο, μόνο στο δεύτερο επίπεδο των όντων (στα γεωμετρικά μεγέθη), ενώ το κακό μόνο στο τρίτο και στο τέταρτο.

Ο Αριστοτέλης φαίνεται να κατηγορεί τον Σπεύσιππο ότι αρνείται τη διαίρεση και τον ορισμό των όντων γιατί θεωρεί ότι για να οριστεί σωστά ένα ον είναι αναγκαία η πλήρη γνώση όλων των όντων. Αυτό που μάλλον εννοούσε ο Σπεύσιππος είναι ότι δεν είναι δυνατή η γνώση των αισθητών πραγμάτων, αφού οι αισθήσεις δεν μπορούν να συλλάβουν όλες τις ομοιότητες και τις διαφορές τους και άρα την ουσία το κάθε αισθητού αντικειμένου. Αντίθετα ο επιστημονικός λόγος είναι σε θέση να αντιληφθεί την ουσία των νοητών αντικειμένων.

Στους κόλπους της Ακαδημίας είχε ξεσπάσει διαμάχη μεταξύ των ηδονιστών, όσων δηλαδή πίστευαν ότι η ηδονή (απόλαυση) είναι αγαθό και όσων είχαν την αντίθετη άποψη. Ανάμεσα στους τελευταίους ήταν ο ίδιος ο Πλάτων και ο Σπεύσιππος. Σύμφωνα μάλιστα με μια μαρτυρία ο Σπεύσιππος ταύτιζε το αγαθό με την αοχλησία, την απαλλαγή δηλαδή από κάθε είδους ενόχληση που προξενούν οι επιθυμίες και οι απολαύσεις (ηδονές).

Δεν ήταν τυχαίο ότι ο Σπεύσιππος ανακηρύχτηκε σε δεύτερο σχολάρχη της Ακαδημίας μετά τον Πλάτωνα. Παρατηρούμε ότι είχε σημαντική συμβολή σε όλους τους τομείς που απασχόλησαν τους μαθητές του Πλάτωνα και κυρίως στην ηθική και στη θεωρία της γνώσης.