Ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του μεσοπλατωνισμού (2ος αιώνας π.Χ.. Η σκέψη του άσκησε μεγάλη επίδραση στον Πλωτίνο, τον Πορφύριο και τους χριστιανούς στοχαστές.

Ο Νουμήνιος γεννήθηκε στην Απάμεια της Συρίας, όπου και δίδαξε στα μέσα του 2ου μ.Χ. αιώνα. Αναφέρονται τίτλοι επτά έργων του από τα οποία όμως έχουν σωθεί μόνο κάποια αποσπασμάτα. Ενδεικτικοί τίτλοι έργων του είναι το Περί Αγαθού και το Περί αφθαρσίας ψυχής.

Ο Νουμήνιος ήταν πλατωνικός και πυθαγόρειος ταυτόχρονα. Αναζητούσε την ουσία του πλατωνισμού στις θέσεις του Πλάτωνα. Πίστευε μάλιστα ότι ο Πλάτων εξέφραζε την αλήθεια στο μέτρο που ακολουθούσε τις θέσεις του Πυθαγόρα. Εκτός από τον Πλάτωνα και τον Πυθαγόρα επηρεάζεται και από τις θρησκευτικές πίστεις των αρχαίων ανατολικών λαών (Βραχμάνων, Ιουδαίων, Μάγων, Αιγυπτίων) στο βαθμό βέβαια που αυτές συμφωνούν με τις πλατωνικές θέσεις. Μάλιστα από τις θρησκείες αυτές δεν αποκλείει τον μονοθεϊσμό της εβραϊκής παράδοσης.

Συνδυάζοντας την Ιδέα του Αγαθού της Πολιτείας, το ον του Παρμενίδη και τον μύθο του Τιμαίου για τον θεό-δημιουργό και την κοσμική ψυχή, ο Νουμήνιος δημιουργεί μια τριάδα θεών. Ο πρώτος θεός (πατήρ) ταυτίζεται με το απόλυτο αγαθό και το εν. Ο δεύτερος θεός ή δημιουργός (ποιητής) έχοντας ως πρότυπο τις Ιδέες δημιουργεί τον αισθητό κόσμο (τα πράγματα του κόσμου που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις). Ο τρίτος θεός είναι το αποτέλεσμα της δημιουργίας (ποίημα) του δεύτερου θεού και ταυτίζεται με τον κόσμο. Ο Νουμήνιος μένει πιστός στις δύο πλατωνικές αρχές, το Έν και τη Δυάδα. Το Έν-Αγαθό ταυτίζεται με τον θεό ενώ η δυάδα με τη ύλη. Η ύλη προϋπάρχει του θεού – δημιουργού και είναι άτακτη. Ο θεός – δημιουργός την ενοποιεί και της δίνει μορφή.

Ο Νουμήνιος δεχόταν επίσης την ύπαρξη δύο ψυχών, μιας καλής και μας κακής. Από αυτές η δεύτερη υποτάσσεται στην πρώτη όχι όμως δίχως αντίσταση.

Ο Νουμήνιος ασκεί έντονη επίδραση στον Πλωτίνο αλλά και τον Πορφύριο οι οποίο κατηγορήθηκαν ότι έχουν αντιγράψει τον Νουμήνιο. Σημαντική είναι επίσης η επίδρασή του στους πρώτους χριστιανούς στοχαστές (Ωριγένη, Ευσέβιο κ.τ.λ.).Οι χριστιανοί στοχαστές είδαν με ενδιαφέρον τη θέση του Νουμήνιου για το δημιουργό θεό που προσφέρει κοινό έδαφος για συζήτηση γύρω από τον θεό της Γένεσης και τον χριστιανικό θεό, τον σεβασμό του στην εβραϊκή παράδοση, και τις τρείς αρχές του κόσμου που προετοιμάζουν το έδαφος για το δόγμα της Αγίας Τριάδας.