Ο σημαντικότερος, μετά τον Πλωτίνο, εκπρόσωπος του αρχαίου νεοπλατωνισμού και πρώτος υπερασπιστής των τελετουργικών μεθόδων ένωσης με το θείον. Η επιρροή του υπήρξε αποφασιστική για την εξέλιξη της πλατωνικής φιλοσοφίας από τον 4ο αιώνα μέχρι και την Αναγέννηση.

Ο Ιάμβλιχος (π.245-π.325) γεννήθηκε στη Χαλκίδα της βόρειας Συρίας (σημερινό Qinnesrin) από οικογένεια αριστοκρατική. Ως δάσκαλοί του αναφέρονται ο Ανατόλιος και ο Πορφύριος. Mετά τις σπουδές του ο Ιάμβλιχος εγκαταστάθηκε στην Απάμεια της Συρίας, πόλη καταγωγής του νεοπυθαγόρειου Νουμήνιου η οποία διέθετε σημαντική φιλοσοφική παράδοση, όπου ίδρυσε τη δική του σχολή. Έγραψε σχόλια σε αρκετούς πλατωνικούς διαλόγους (Αλκιβιάδη , Φαίδωνα, Σοφιστή, Φαίδρο, Φίληβο, Τίμαιο, Παρμενίδη) καθώς και σε έργα του Αριστοτέλη. Όλα τα παραπάνω σχόλια έχουν χαθεί. Έργα του Ιάμβλιχου που σώζονται είναι: Περί των αιγυπτίων μυστηρίων, Περί του πυθαγορείου βίου, Περί της κοινής μαθηματικής επιστήμης κ.α.

Το σημαντικότερο σωζόμενο φιλοσοφικό έργο του Ιάμβλιχου έχει τον τίτλο Περί των αιγυπτίων μυστηρίων. Ο τίτλος αυτός, ο οποίος δόθηκε στην περίοδο της Αναγέννησης, είναι παραπλανητικός. Το έργο αναφέρεται μόνο περιστασιακά σε μυστηριακές τελετές (συμπεριλαμβανομένων και αιγυπτιακών). Κύριος στόχος του έργου είναι η υπεράσπιση όλων των θρησκευτικών τελετουργιών της αρχαιότητας. Ο Ιάμβλιχος υποστηρίζει ότι η λύτρωση της ψυχής δεν μπορεί να επέλθει μόνο μέσω της γνώσης , όπως ισχυρίζεται ο Πλωτίνος, αλλά απαιτείται και η θεία χάρις η οποία παρέχεται μόνο μέσω της συμμετοχής του ενδιαφερομένου σε θρησκευτικές τελετές. Οι πρακτικές των διάφορων θρησκευτικών τελετών αποκαλούνται θεουργία. Κυριολεκτικά ο όρος θεουργία σημαίνει το έργο που επιτελούν οι άνθρωποι για τους θεούς ή το έργο των θεών. Ο όρος όμως αναφέρεται και σε όλες τις πρακτικές των θρησκευτικών τελετών που έχουν ως σκοπό την ένωση της ανθρώπινης ψυχής με έναν θεό.

Ο Ιάμβλιχος ακολούθησε το σχήμα των τριών αρχών του κόσμου του Πλωτίνου, Εν, Νους, Ψυχή. Εισήγαγε όμως κάποιες καινοτομίες. Για τον Ιάμβλιχο το Εν που είναι η πρώτη αρχή του κόσμου θα πρέπει να μη συνδέεται με τίποτα άλλο. Έτσι θέτει και ένα δεύτερο Εν από το οποίο παράγεται ο Νους. Επίσης ο Ιάμβλιχος σε αντίθεση με τον Πλωτίνο, υποστήριξε ότι ολόκληρη η ψυχή και όχι μόνο το άλογο μέρος ενώνεται με το σώμα, με αποτέλεσμα η φύση της ανθρώπινης ψυχής να είναι διπλή, θνητή και αθάνατη. Ακόμα ο Ιάμβλιχος θεώρησε ότι κάθε πλατωνικός διάλογος έχει έναν σκοπό, και στόχος του σχολιαστή του κάθε διαλόγου είναι να αναδείξει τον σκοπό αυτόν στους αναγνώστες. Καθόρισε επίσης τη σειρά με την οποία θα πρέπει να διαβάζονται οι πλατωνικοί διάλογοι ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας τους (από τον απλούστερο στον πιο δυσνόητο). Εγκαινίασε έτσι το νεοπλατωνικό πρόγραμμα σπουδών που ακολουθήθηκε, κατά τον 5ο και 6ο αιώνα, στις φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας και της Αλεξάνδρειας.