Διάλογος που ανήκει στην πρώτη συγγραφική φάση του Πλάτωνα. Το βασικό θέμα είναι η αυτογνωσία, το γνῶθι σαὐτόν, πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε καλά τον εαυτό μας.

Συζητά ο Σωκράτης με τον νεαρό Αλκιβιάδη που ετοιμάζεται να βγάλει τον πρώτο λόγο του στην Εκκλησία του δήμου. Ο διάλογος μεταξύ τους είναι απλός και δεν υπάρχουν άλλα πρόσωπα τριγύρω.

Η γνησιότητα του διαλόγου αμφισβητήθηκε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα από τον Γερμανό φιλόλογο Σλάιερμαχερ που ισχυρίστηκε ότι ίσως δεν έχει γραφτεί από τον ίδιο τον Πλάτωνα.

Ο Σωκράτης επαινεί τον Αλκιβιάδη που έχει όλα τα προσόντα για να διακριθεί στην πολιτική ζωή, αλλά χρειάζεται τη βοήθειά του. Ο Αλκιβιάδης ομολογεί τη φιλοδοξία του για διάκριση και εξουσία. Ο Σωκράτης αρχίζει μια μακρά συζήτηση για να αποδείξει ότι ο Αλκιβιάδης δεν γνωρίζει ούτε το δίκαιο ούτε το συμφέρον, που είναι τα θέματα που πρέπει να γνωρίζει ένα πολιτικός. Γι αυτό πρέπει να βελτιωθεί, να γνωρίσει τον εαυτό του (γνῶθι σαὐτόν). Εαυτός είναι η ψυχή, άρα ο Αλκιβιάδης πρέπει να φροντίσει τη ψυχή του. Στο δεύτερο μέρος του διαλόγου ο Αλκιβιάδης αναγκάζεται να παραδεχτεί την άγνοιά του σε βασικά πολιτικά ζητήματα, όπως ορθή κρίση, ομόνοια κ.ά. Η ψυχή του θα βελτιωθεί με την αμοιβαία σχέση του με τον Σωκράτη.

Η αυτογνωσία και η αυτοβελτίωση είναι βασικές προϋποθέσεις για να αναλάβει κανείς πολιτική δράση. Στόχος του Πλάτωνα είναι επίσης να δείξει ότι η φιλοσοφία του Σωκράτη είναι μια μέθοδος αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης μέσω της διαλεκτικής. Επίσης, να παρουσιάσει τον φιλόσοφο πόσο προσπάθησε να διαπαιδαγωγήσει τον Αλκιβιάδη οποίος τελικά κατέληξε τύραννος και προδότης της πόλης του.

Στην αρχαιότητα μελετούσαν τον Αλκιβιάδη για μάθημα εισαγωγής στην πλατωνική σκέψη. Από την εποχή του Ιάμβλιχου διδασκόταν πρώτος στο πρόγραμμα σπουδών του νεοπλατωνισμού. Οι νεοπλατωνικοί φιλόσοφοι, Πρόκλος και Ολυμπιόδωρος, έγραψαν υπομνήματα (=ερμηνευτικά σχόλια) στον διάλογο.

Στη νεοελληνική λογοτεχνία ο Γιώργος Σεφέρης αναφέρει ένα απόσπασμα από τον Αλκιβιάδη στο ποίημά του Αργοναύτες (το 1935).

Η έννοια της φροντίδας του εαυτού, «η επιμέλεια εαυτού» εμφανίζεται στη σύγχρονη δυτική φιλοσοφία. Επίσης, η έννοια της αυτογνωσίας και της αυτοβελτίωσης είναι βασικές στο φιλοσοφικό προβληματισμό της Δύσης και της Ανατολής μέχρι σήμερα.