Ο Πλάτων προβληματίστηκε για το ζήτημα της γλώσσας και τη σχέση της με την πραγματικότητα. Τα κείμενά του είναι γραμμένα σε γλώσσα κατανοητή και με έναν ιδιαίτερο τρόπο καταφέρνει να εισάγει νέες έννοιες.

Τον 5ο αιώνα π.Χ. η ρητορική και η διαλεκτική αναπτύσσονται ιδιαίτερα, ίσως και λόγω των Σοφιστών, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ενδιαφέρον για τα γλωσσικά ζητήματα. Ο σοφιστής Πρωταγόρας καλλιέργησε την «ορθοέπεια», δηλαδή την ορθή χρήση του προφορικού λόγου σύμφωνα με τους κανόνες της γραμματικής και του συντακτικού. Ο Σωκράτης στον διάλογο Φαίδρος παρουσιάζεται να γνωρίζει πολλές τεχνικές και εγχειρίδια ρητορικής. Ο σοφιστής Πρόδικος αναζήτησε την ετυμολογία των λέξεων, όπως θα κάνει και ο Πλάτων στον διάλογο Κρατύλος. Η ιστορία των λέξεων, η προέλευσή τους, οι συλλαβές και τα γράμματα, οδηγούν στο πρόβλημα της σχέσης της γλώσσας με την πραγματικότητα. Η γλώσσα αντανακλά την πραγματικότητα ή είναι αυτόνομη;

Ο διάλογος Κρατύλος κάνει φιλοσοφική ανάλυση στο πρόβλημα της σχέσης της γλώσσας με την πραγματικότητα. Ο Κρατύλος υποστηρίζει ότι η σχέση της γλώσσας με την πραγματικότητα είναι φυσική, άρα κάθε λέξη αναπαριστά ένα αντικείμενο. Το αντίθετο υποστηρίζει ο Ερμογένης, ότι η σχέση γλώσσας και πραγματικότητας είναι μια σύμβαση, δηλαδή δίνουμε ονόματα στα αντικείμενα ώστε να μπορούμε να συνεννοούμαστε. Ο Σωκράτης ελέγχει τις δύο παραπάνω απόψεις αλλά δεν παίρνει σαφή θέση. Θα λέγαμε ότι ίσως προτιμά την πρώτη άποψη, τη φυσιοκρατική: από την αρχή, κάθε πράγμα έχει το δικό του όνομα γιατί ένα μυθικό πρόσωπο πολύ παλιά κατασκεύασε τα ονόματα με τη σωστή τους σημασία. Ωστόσο, πώς είναι δυνατόν να υπάρχει μία μόνο σχέση ανάμεσα στα ονόματα και τα αντικείμενα του κόσμου τα οποία μεταβάλλονται συνεχώς; Σταθερή είναι η σχέση των ονομάτων με τα μόνα σταθερά, αμετάβλητα και αιώνια όντα που είναι οι Ιδέες οι οποίες όμως δεν βρίσκονται στον επίγειο κόσμο. Ο Κρατύλος είναι ένας δύσκολος διάλογος, με πολλά αμφίβολα σημεία και οι μελετητές έχουν δώσει πολλές ερμηνείες.

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Πλάτων στα κείμενά του ήταν τα καθημερινά ελληνικά της εποχής χωρίς ειδικούς φιλοσοφικούς όρους. Απευθύνεται σε μεγάλο κοινό, γι αυτό πρέπει να είναι κατανοητός, έχοντας υπόψη του ότι αναπαριστά έναν ρεαλιστικό διάλογο ανάμεσα σε άνδρες της εποχής εκείνης. Η ικανότητα του Πλάτωνα ως συγγραφέα είναι ότι παρουσιάζει κάθε πρόσωπο να μιλά όπως μιλούσε στην καθημερινή του ζωή. Γι αυτό δεν μπορούμε να πούμε σίγουρα, αν για παράδειγμα ο μύθος του Πρωταγόρα είναι στ’ αλήθεια του Πρωταγόρα ή τον επινόησε ο Πλάτων, αν ο λόγος του Λυσία στον Φαίδρο είναι του Λυσία ή αν ο Τίμαιος είναι έργο πυθαγόρειας προέλευσης ή όχι.

Ο Πλάτων αποφεύγει τους ειδικούς όρους ούτε εισάγει νέους στα κείμενά του. Η μέθοδός του είναι να παίρνει λέξεις της καθημερινής γλώσσας και σταδιακά να τις μετατρέπει σε φιλοσοφικούς όρους αλλάζοντας τη σημασία τους. Για παράδειγμα, οι λέξεις «είδος», «ιδέα», στην καθομιλουμένη σήμαιναν το σχήμα, τη μορφή ∙ η «διαλεκτική» από το ρήμα «διαλέγομαι», συνομιλώ. Αυτό, βέβαια, πριν τις πάρει ο Πλάτων και τις κάνει φιλοσοφικούς όρους.