Πλατωνικός διάλογος με θέμα τον ορισμό της ανδρείας

Ο διάλογος διαδραματίζεται σε ένα δημόσιο χώρο της Αγοράς της Αθήνα όπου έχει διεξαχθεί μια επίδειξη οπλομαχίας. Είναι παρόντες και συζητούν γνωστοί Αθηναίοι: ο Λυσίμαχος, γιός του «δίκαιου» Αριστείδη, ο Μελησίας, γιος του ολιγαρχικού πολιτικού Θουκυδίδη, οι πολιτικοί και στρατηγοί των Αθηναίων κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο Νικίας και Λάχης, και ο

. Θέμα της συζήτησης είναι η σωστή αγωγή των νεαρών γιών του Λυσίμαχου και του Μελησία (που παρακολουθούν την όλη συζήτηση), μια συζήτηση που καταλήγει στην προσπάθεια ορισμού της ανδρείας. Ο διάλογος τοποθετείται γύρω στο 424 π.Χ., όταν ο Σωκράτης έχει επιστρέψει από τη μάχη του Δηλίου, όπου διακρίθηκε για την ανδρεία του. Ο Σωκράτης είναι 45 ενώ όλοι οι υπόλοιποι συνομιλητές είναι μεγαλύτεροί του.

Αφορμή του διαλόγου είναι η πρόσκληση των δύο γονέωνστους διάσημους Αθηναίους Νικία και Λάχη να παρακολουθήσουν μαζί μια επίδειξη οπλομαχίας (178a), και να τους συμβουλεύσουν αν τέτοια θεάματα είναι χρήσιμα για την αγωγή των παιδιών τους. Στη συζήτηση καλείται να συμμετάσχει και ο Σωκράτης, που, καθόλου τυχαία, παρευρίσκεται πάντοτε σε χώρους όπου συχνάζουν νέοι. Στη εισαγωγή του διαλόγου γίνεται εμφανές ότι η αναζήτηση της ανδρείας εντάσσεται στο γενικότερο πρόβλημα της αρετής το οποίο αποτελεί αντικείμενο συζήτησης σε μια σειρά άλλων διαλόγων όπως τον

, τον

και την

. Τελικά η ανδρεία καθορίζεται ως το θέμα συζήτησης του συγκεκριμένου διαλόγου, καθώς το συνολικό ζήτημα της αρετής είναι πολύ πιο περίπλοκο. Ο Σωκράτης λοιπόν θέτει το ερώτημα «τι είναι ανδρεία;» και δίνονται τρείς ορισμοί (δύο από τον Λάχη και ένας από τον Νικία) που όλοι απορρίπτονται από τον Σωκράτη:

1ος ορισμός: ανδρείος είναι αυτός που κρατά τη θέση του στη μάχη και δεν υποχωρεί απέναντι στους εχθρούς. Απάντηση Σωκράτη: ακόμη κι αυτό ισχύει για τη μάχη του πεζικού, δεν ισχύει για άλλες μορφές μάχης, ούτε για άλλες ανθρώπινες καταστάσεις. Ζητείται αυτό που είναι ίδιο σε όλες τις περιπτώσεις ανδρείας

2ος ορισμός: ανδρεία είναι κάποιου είδους ψυχικής αντοχής, και μάλιστα ψυχική αντοχή που συνοδεύεται με φρόνηση. Απάντηση Σωκράτη: στις περισσότερες περιπτώσεις χαρακτηρίζεται ανδρείος όχι ο αυτός που έχει ψυχική αντοχή αλλά ο παράτολμος. Ο Λάχης σπεύδει να αποδεχθεί τον έλεγχο του ορισμού του.

3ος ορισμός: ο Νικίας προτείνει ότι η ανδρεία είναι μια μορφή γνώσης: η γνώση των φοβερών και των θαρραλέων, και στον πόλεμο και σε όλα τα άλλα». Απάντηση Σωκράτη: τα φοβερά και τα θαρραλέα αποτελούν προβολές όσων ενδέχεται να συμβούν στο μέλλον, ενώ η ανδρεία, ως μέρος της αρετής, θα έπρεπε να αναφέρεται επιπλέον και στο παρόν και στο παρελθόν. Ο διάλογος τελειώνει με την ευχή των συνομιλητών να έναν άριστο δάσκαλο της αρετής.

Οι ορισμοί της ανδρείας που δίδονται στον Λάχη είναι κατά βάση σωστοί. Οι θέσεις μάλιστα που εκφράζονται στον Λάχη, όπως η σύνδεση της ανδρείας με τη γνώση, διατηρούνται από τον Πλάτωνα και σε άλλους διαλόγους όπως την Πολιτεία.