Η μέθοδος της συναγωγής και της διαίρεσης είναι το τελευταίο στάδιο της πλατωνικής διαλεκτικής. Ο Πλάτων με τη μέθοδο αυτή προσπαθεί να προσδιορίσει την αμοιβαία σχέση και τη δυνατότητα συσχετισμού των Ιδεών.

Η πλατωνική διαλεκτική εμφανίζεται στους πρώιμους διαλόγους ως ανάπτυξη των φιλοσοφικών προβλημάτων μέσω διαλόγου, δηλαδή μέσω διαδοχικών ερωτήσεων και απαντήσεων. Ο Πλάτων σε αυτούς τους διαλόγους συνεχίζει μια πρακτική που ξεκίνησε με τον Σωκράτη και τους Σοφιστές σύμφωνα με την οποία η φιλοσοφία δεν είναι μια έκθεση θέσεων αλλά συζήτηση. Σκοπός αυτής της συζήτηση είναι ο τρόπος ζωής που οδηγεί στην ευδαιμονία και η καλλιέργεια της ψυχής αυτών που φιλοσοφούν.

Στους μέσους διαλόγους ο διάλογος που εξακολουθεί να είναι σημαντικός, διεξάγεται ανάμεσα σε φίλους που από κοινού αναζητούν την αλήθεια, δηλαδή την ανάβαση στο χώρο των Ιδεών.

Στους ύστερους τώρα διαλόγους τα βασικά χαρακτηριστικά της διαλεκτικής διατηρούνται. Η διαλεκτική είναι μια κοινή προσπάθεια δασκάλου και μαθητή να χαρτογραφηθεί ο χώρος των Ιδεών. Η μετάβαση από μια γενικότερη Ιδέα σε μια ειδικότερη ονομάζεται «διαίρεση» και η αντίστροφη πορεία «συναγωγή». Ο διαλεκτικός είναι ακριβώς αυτός που μπορεί να συνάγει και να διαιρεί τις Ιδέες σύμφωνα με την πραγματική τους φύση.

Ο Πλάτων δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι οι Ιδέες δεν μπορούν να αποτελούν ανεξάρτητες αμετάβλητες οντότητες, αλλά κατ’ ανάγκην «συμπλέκονται» συνδέονται δηλαδή ενοιολογικά η μία με την άλλη, και με τη «συμπλοκή» τους ακριβώς παράγεται η δυνατότητα του λόγου.

Ήδη στον πρώιμο Ευθύφρονα το «όσιον» ορίζεται ως μέρος της ευρύτερης έννοιας του «δικαίου», οπότε υπάρχει μια ουσιαστική σχέση ανάμεσα στις Ιδέες της οσιότητας και της δικαιοσύνης. Στους ύστερους τώρα διαλόγους, στον Σοφιστή, στον Πολιτικό και στον Φίληβο, το ζήτημα της αμοιβαίας επικοινωνίας των Ιδεών τίθεται πλέον στο προσκήνιο, και ο Πλάτων επιχειρεί να δημιουργήσει ένα δίκτυο σχέσεων μεταξύ των Ιδεών μέσω της μεθόδου της συναγωγής και της διαίρεσης. Μια γενικότερη Ιδέα δηλαδή διαιρείται σε δύο υποκείμενες Ιδέες, και με τη σειρά της, η μία από τις υποκείμενες Ιδέες διχοτομείται εκ νέου. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να φθάσουμε από τις πιο γενικές Ιδέες στις πιο ειδικές. Με την αντίστροφη πορεία της συναγωγής, έχουμε άνοδο από ειδικές σε γενικότερες Ιδέες. Για παράδειγμα ο Πλάτων θα έλεγε ότι η Ιδέα του ζώου (γενική Ιδέα) εμπεριέχει την Ιδέα του ανθρώπου (ειδική Ιδέα).

Με την βοήθεια της διαλεκτικής συνεπώς μπορούμε να φτιάξουμε έναν χάρτη με όλες τις Ιδέες και τον τρόπο που σχετίζονται μεταξύ τους. Ο χάρτης αυτός θα μας δώσει τη δυνατότητα να διακρίνουμε την αλήθεια από το ψεύδος.