Φιλόσοφος, μαθηματικός και αστρονόμος, τέλος 4ου-αρχές 5ου αιώνα μ.Χ., στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Η Υπατία (355-415 μ.Χ.) ήταν κόρη του φιλόσοφου, μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα που δίδασκε στην Αλεξάνδρεια. Σπούδασε κοντά στον πατέρα της. Ήταν πολύ μορφωμένη και είχε κερδίσει την αναγνώριση και τον σεβασμό σπουδαίων ανδρών της εποχής. Δολοφονήθηκε άγρια και διαμελίστηκε από τον όχλο, θύμα των συγκρούσεων μεταξύ χριστιανών και εθνικών στην Αλεξάνδρεια. Τα έργα που έγραψε η Υπατία δεν σώθηκαν. Ο Θέων, ο πατέρας της, αναφέρει ότι η Υπατία επιμελήθηκε και διάβασε δημόσια ένα Υπόμνημά του. Αναφέρεται ότι έγραψε Υπομνήματα (σχόλια) σε έργα μαθηματικών και ένα κείμενο για την αστρονομία με τίτλο Κανών.

Διδάχτηκε μαθηματικά και αστρονομία κοντά στον πατέρα της αλλά δεν έχουμε αποδείξεις ότι σπούδασε φιλοσοφία κι ότι επηρεάστηκε από τον νεοπλατωνισμό − αν και θεωρείται νεοπλατωνική φιλόσοφος επειδή εκείνη την εποχή στην Αλεξάνδρεια επικρατούσε η νεοπλατωνική φιλοσοφία. Είχε επηρεαστεί από τον Πλωτίνο, ενώ ο Δαμάσκιος αναφέρει ότι η Υπατία σχολίαζε δημόσια τα έργα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και άλλων φιλοσόφων. Επιρροή στους στοχαστές της Αλεξάνδρειας εκείνης της εποχής είχαν και τα έργα του Ιάμβλιχου. Η Υπατία οπωσδήποτε επηρεάστηκε από τον πλατωνισμό γι αυτό ασχολήθηκε με τα μαθηματικά. Την αναφέρουν πολλοί συγγραφείς ως σπουδαία μαθηματικό που τη διδασκαλία της την παρακολουθούσαν χριστιανοί, εθνικοί, και σπουδαία πρόσωπα της εποχής.

Τα στοιχεία για τη ζωή και τον μαρτυρικό θάνατο της Υπατίας από τους χριστιανούς, τα αναφέρει ο βυζαντινός ιστορικός Σωκράτης Σχολαστικός (5ος αι. μ.Χ.) στο έργο του Εκκλησιαστική Ιστορία.