Παιδεία για τους Αθηναίους της κλασικής εποχής ήταν η ηθική διαπαιδαγώγηση των ελεύθερων νέων, η εκγύμναση του σώματος, η μουσική κατάρτιση και η εξασφάλιση βασικών γραμματικών γνώσεων. Οι πολύ εύπορες οικογένειες είχαν επιπλέον τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν στα τέκνα τους, εάν το επιθυμούσαν, προχωρημένες σπουδές με ειδίκευση στα μαθηματικά (γεωμετρία), τη ρητορική ή τη φιλοσοφία.

Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις ενδιαφέρονταν για την κατάλληλη στρατιωτική προετοιμασία των πολιτών. Ωστόσο, εκτός από τη Σπάρτη που ανέπτυξε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αγωγής, οι περισσότερες πόλεις φρόντιζαν μόνο για τη βασική εκγύμναση. Στην Αθήνα, όλοι οι έφηβοι με πολιτικά δικαιώματα, μόλις έφθαναν στην ηλικία των 18 ετών εκπαιδεύονταν στα όπλα, και ένα χρόνο αργότερα αναλάμβαναν καθήκοντα περιφρούρησης της πόλης. Πέρα  αυτών, η εκπαίδευση ήταν καθαρά οικογενειακή υπόθεση. Η ηθική διαπαιδαγώγηση άρχιζε στο σπίτι με την αφήγηση μύθων και την απαγγελία στοίχων. Γι’ αυτό φρόντιζαν οι μητέρες και οι τροφοί, αλλά επίσης οι γιαγιάδες και οι παππούδες. Το πρόγραμμα εμπλουτιζόταν όταν τα παιδιά έφθαναν στην ηλικία των επτά ετών. Οι πολύ εύπορες οικογένειες είχαν τη δυνατότητα να προσλαμβάνουν δασκάλους ή να αξιοποιούν μορφωμένους οικιακούς δούλους.

Το μεγάλο πλήθος των ελεύθερων νέων ωστόσο πήγαινε σε κάποιο ιδιωτικό διδασκαλείο. Η σχολική εκπαίδευση κρατούσε περίπου επτά χρόνια. Παράλληλα με την ηθική διαπαιδαγώγηση, το σχολικό πρόγραμμα έδινε έμφαση στη μουσική παιδεία. Ο γραμματιστής δίδασκε ανάγνωση, γραφή και αριθμητική. Εκτός από τους πολίτες, γραφή και ανάγνωση φαίνεται ότι γνώριζαν άλλωστε και πολλοί μέτοικοι. Από την ηλικία των 12 περίπου ετών, όλοι σχεδόν οι Αθηναίοι σύχναζαν και στις παλαίστρες, όπου οι παιδοτρίβες τούς εκπαίδευαν στην πάλη, το άλμα, το τρέξιμο και τη ρίψη δίσκων και ακοντίων.

Οι Αθηναίες δεν πήγαιναν στα σχολεία με τα αγόρια. Διδάσκονταν τις απαραίτητες δεξιότητες στο σπίτι και εξοικειώνονταν με τη μουσική, την ποίηση και τον χορό σε γυναικείους θιάσους και στο πλαίσιο θρησκευτικών εορτών. Αρκετές θα γνώριζαν να διαβάζουν και  να γράφουν. Μόρφωση διέθεταν και αρκετοί δούλοι της Αθήνας. Ορισμένοι αξιοποιούνταν ως αναγνώστες, γραφείς και αντιγραφείς.

Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην κλασική Αθήνα ήταν όλα ιδιωτικά, διαφορετικού επιπέδου και κόστους. Για όλα όμως υπήρχαν κανονισμοί, κυρίως γύρω από το ωράριο λειτουργίας, την ηλικία των προσερχομένων και τον μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό τους. Δημόσιο ενδιαφέρον υπήρχε και για ζητήματα ηθικής συμπεριφοράς. Η εκπαίδευση των νέων προϋπέθετε πειθαρχία και συχνές σωματικές τιμωρίες.

Η μέθοδος διδασκαλίας βασιζόταν στην επανάληψη και την επιμονή. Η εκμάθηση των γραμμάτων ήταν υπόθεση επίπονη και μακροχρόνια, εφόσον προέβλεπε την αποστήθιση του αλφαβήτου.  Όπως ισχυριζόταν ο Πλάτων, ο εκπαιδευμένος νέος όφειλε να αναγνωρίζει τα ψηφία ακόμα και στην επιφάνεια του νερού ή μέσα σε έναν κάτοπτρο (Πολιτεία 402b). Κεντρική θέση κατείχε η αποστήθιση και απαγγελία των Ομηρικών Επών και του Ησιόδου. Η ποίηση αυτή λειτουργούσε ως αλφαβητάρι και ζωής ταυτοχρόνως.

Στις παλαίστρες οι νέοι ακολουθούσαν συνήθως ένα αυστηρά καθορισμένο πρόγραμμα.

Κατά τη διάρκεια του πέμπτου αιώνα στην Αθήνα κατέφθασαν μορφωμένοι άνδρες από διάφορες περιοχές που έγιναν γνωστοί ως Σοφιστές. Αρκετοί εύποροι νέοι αναζήτησαν σε αυτούς υψηλότερη μόρφωση στα μαθηματικά, την αστρονομία και, κυρίως, την ηθική ή τη ρητορική, καταβάλλοντας υψηλά δίδακτρα. Η παρουσία τους και τα προγράμματά τους προκάλεσαν ποικίλες αντιδράσεις στην πόλη. Την ίδια εποχή εμφανίστηκαν και οι πρώτες οργανωμένες σχολές ιατρικής. Τον τέταρτο αιώνα ιδρύθηκαν στην Αθήνα δύο μεγάλες σχολές, του Ισοκράτη και του Πλάτωνα. Στην πρώτη διδασκόταν η ρητορική και στη δεύτερη η φιλοσοφία. Το 335 ο Αριστοτέλης ίδρυσε το Λύκειο που εξελίχθηκε στο σημαντικότερο ερευνητικό κέντρο της αρχαιότητας. Οι τρεις αυτές σχολές συνέχισαν να λειτουργούν την ελληνιστική εποχή και να προσελκύουν σπουδαστές από όλα τα μέρη της Ελλάδας.