Στην κλασική Αθήνα όλοι σχεδόν οι τομείς της δημόσια και ιδιωτικής ζωής σχετίζονταν με την πολιτική. Οι δημοκρατικοί θεσμοί παρενέβαιναν στις οικονομικές και οικογενειακές υποθέσεις. Η θρησκεία και οι τέχνες είχαν έντονα πολιτικές διαστάσεις. Στην αγορά και τους άλλους δημόσιους χώρους, οι Αθηναίοι συζητούσαν διαρκώς για υποθέσεις της πόλεις και τους άρχοντες.

Κάθε χρόνο στην Αθήνα επιλέγονταν ως άρχοντες γύρω στους 1200 πολίτες με ευθύνες όπως ο έλεγχος του ταμείου της πόλης, η διοίκηση του στρατού αλλά και ζητήματα καθαριότητας. Η πλειονότητα των Αθηναίων είχε άμεση ανάμειξη σε υποθέσεις της πόλης τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, καθώς δεν επιτρεπόταν η επανεκλογή. Όλοι οι πολίτες είχαν δικαίωμα να συμμετέχουν στην εκκλησία του δήμου. Η επιλογή των αρχόντων γινόταν είτε με εκλογή (για τις 100 σημαντικότερες θέσεις), είτε με κλήρωση. Όσοι κληρώνονταν στην Βουλή των Πεντακοσίων είχαν πλήρη πολιτική απασχόληση για έναν ολόκληρο χρόνο.

Το μεγαλύτερο μέρος του πέμπτου αιώνα, όλοι οι μεγάλοι πολιτικοί της Αθήνας ήταν αριστοκρατικής καταγωγής. Μετά τον θάνατο του Περικλή ωστόσο, στο σημαντικό αξίωμα του στρατηγού άρχισαν να εκλέγονται και πολίτες με αριστοκρατικής καταγωγής. Η ανατροπή των τυράννων σημαδεύεται από τη σύγκρουση των Αθηναίων πολιτικών Ισαγόρα και Κλεισθένη. Η αναμέτρηση είχε χαρακτήρα προσωπικό και πολιτικό. Η επιβολή του Κλεισθένη εξασφαλίστηκε από την υποστήριξη του αθηναϊκού δήμου. Αυτό σήμανε και αυξημένη συμμετοχή του δήμου στη διοίκηση της πόλης και την εξωτερική πολιτική. Στις πολιτικές αναμετρήσεις που ακολούθησαν, οι προστάτες (ηγέτες) του δήμου προωθούσαν πάντα τη μεγαλύτερη δυνατή αυτονομία της Αθήνας απέναντι στην Περσία, τη Σπάρτη και, αργότερα, τη Μακεδονία. Οι αντίπαλοί τους ακολουθούσαν αντιθέτως πολιτική συνεργασιών με μεγάλες δυνάμεις.

Ο Αριστοτέλης ταξινόμησε όλους σχεδόν τους μεγάλους πολιτικούς της Αθήνας σε δύο κατηγορίες: τους προστάτες του δήμου ή των πολλών και τους προστάτες των γνωρίμων, των επιφανών ή των ολίγων, τους οποίους θεωρούσε επίσης εύπορους.

Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος περιέπλεξε την κατάσταση. Η ήττα των Αθηναίων στη Σικελία οδήγησε στην κατάλυση της δημοκρατίας. Οι ολιγαρχικοί ωστόσο δεν πέτυχαν τη συμφιλίωση με τη Σπάρτη και ανατράπηκαν μέσα σε ένα περίπου χρόνο. Η τελική ήττα της Αθήνας οδήγησε και πάλι στην ανατροπή της δημοκρατίας, καθώς η νικήτρια Σπάρτη επέβαλε στην εξουσία 30 ακραίους ολιγαρχικούς, που διαχειρίστηκαν την εξουσία ως τύραννοι. Αλλά και πάλι οι δημοκρατικοί επανήλθαν μέσα σε ένα χρόνο, ενώ η επιρροή των οπαδών της ολιγαρχίας μειώθηκε σημαντικά.

Συνεχιστής και μαχητής των δημοκρατικών παραδόσεων ενάντια στην κυριαρχία των Μακεδόνων έγινε ο Δημοσθένης, που αντιτάχθηκε με σθένος στον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο. Αντιθέτως, ο συντηρητικός πολιτικός Φωκίων αναζητούσε τρόπους συνεργασίας και συμφιλίωσης μαζί τους.

Όλες οι σημαντικές εξελίξεις στη θρησκεία και τις τέχνες σχετίζονταν στην Αθήνα με την πολιτική και τον πόλεμο. Τα μνημεία της Ακρόπολης καταστράφηκαν από τους Πέρσες και οικοδομήθηκαν ξανά από τη δημοκρατία με τα χρήματα της συμμαχίας. Στην Ακρόπολη φυλασσόταν άλλωστε το δημόσιο ταμείο. Πολιτική διάσταση είχαν επίσης τα Παναθήναια, τα Διονύσια και οι άλλοι μεγάλοι εορτασμοί της πόλης. Τα θέματα των θεατρικών παραστάσεων που τους συνόδευαν λειτουργούσαν και ως σχολεία πολιτικής παιδείας.

Οι Αθηναίοι της κλασικής εποχής συζητούσαν καθημερινώς για την πολιτική επικαιρότητα και τα δημόσια θέματα. Πολλοί είχαν αναλάβει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους κάποια δημόσια θέση. Σχεδόν όλοι είχαν πάρει μέρος σε κάποια πολεμική αναμέτρηση. Στην αγορά ενημερώνονταν καθημερινώς και αντάλλασαν απόψεις. Εκεί πληροφορούνταν, όχι μόνο για τις πολιτικές επιλογές των ηγετών τους, αλλά και για την ιδιωτική τους ζωή. Όπως εξηγούσε ο Περικλής  στο επιτάφιο λόγο που εκφώνησε, οι Αθηναίοι θεωρούσαν αυτούς που δεν ενδιαφέρονταν για τα πολιτικά θέματα, όχι μόνο αδιάφορους, αλλά άχρηστους (Θουκυδίδης 2.40).