Ο Μιχαήλ Ψελλός (περίπου 1018-1081) είναι ένας από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του Βυζαντίου που μελέτησε, έγραψε και διέδωσε την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, κυρίως τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη.

Ο Ψελλός γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη όπου σπούδασε φιλοσοφία και κλασικά γράμματα. Έλαβε πολλά δημόσια αξιώματα και ανέλαβε διευθυντής στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης ως «ύπατος των φιλοσόφων». Το 1054 αναγκάστηκε να παραιτηθεί για πολιτικούς λόγους και έγινε μοναχός. Γρήγορα όμως επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισε το πλούσιο συγγραφικό έργο του. Δίδαξε φιλοσοφία (λογική, φυσική, μεταφυσική, ηθική), μαθηματικά και ρητορική.

Έγραψε πάρα πολλά έργα ιστορικά, θεολογικά, νομικά, ιατρικά, γεωγραφικά, μουσικά, ποιήματα, ρητορικούς λόγους και επιστολές. Από τα ιστορικά του έργα το πιο σημαντικό είναι η Χρονογραφία που περιγράφει πρόσωπα και γεγονότα της ιστορίας των ετών 976-1078. Έγραψε πολλά φιλοσοφικά δοκίμια στα οποία συζητά θέματα όπως η σχέση ψυχής και σώματος, το πρόβλημα του κακού, τα είδη των αρετών, και άλλα. Έγραψε, επίσης, σχόλια και παρατηρήσεις σε πολλά έργα του Αριστοτέλη.

Παρόλο που ο Ψελλός θεωρούσε βασική τη μελέτη της λογικής του Αριστοτέλη για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, ωστόσο προτιμούσε τη φιλοσοφία του Πλάτωνα. Έγραψε δοκίμια που εξηγούν την πλατωνική θεωρία για τη ψυχή και τη θεωρία των Ιδεών.

Μελέτησε τους νεοπλατωνικούς φιλοσόφους, Πλωτίνο, Πορφύριο, Ιάμβλιχο και κυρίως Πρόκλο, καθώς και τους νεοπλατωνικούς σχολιαστές Ολυμπιόδωρο και Ιωάννη Φιλόπονο. Επηρεάστηκε τόσο πολύ από τον νεοπλατωνισμό ώστε πολλές φορές παρουσιάζει σαν απόψεις του Πλάτωνα τις απόψεις των νεοπλατωνικών.

Είναι σημαντική η συμβολή του Ψελλού στη διάσωση και τη διάδοση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, αν και οι ιδέες του δεν είναι τόσο πρωτότυπες ή καινοτόμες. Όπως οι περισσότεροι βυζαντινοί φιλόσοφοι, σκοπός του είναι να συνδυάσει αρμονικά την αρχαία φιλοσοφία με τον χριστιανισμό. Ωστόσο, τον Ψελλό τον κατηγόρησαν ότι δεν έμεινε πιστός στον χριστιανισμό επειδή ασχολήθηκε με τους αρχαίους Έλληνες κι επειδή προσπαθούσε να ερμηνεύσει λογικά τη θρησκεία. Πράγματι, ο Ψελλός θεωρούσε ότι ο νους είναι το πιο σπουδαίο στοιχείο του ανθρώπου και αν ερμηνεύσουμε λογικά τη χριστιανική θρησκεία, θα βρούμε την αλήθεια και θα την προφυλάξουμε από τις αιρέσεις. Κάθε άνθρωπος πρέπει να αποκτά πολλές γνώσεις, γι αυτό μελετάμε τους αρχαίους Έλληνες παρόλο που δεν ήταν χριστιανοί αλλά ειδωλολάτρες.

Η λογική μάς βοηθά να γνωρίσουμε μόνο τον κόσμο τριγύρω μας, τον κόσμο των αισθήσεων. Υπάρχει κι ένας άλλος κόσμος που για να τον πλησιάσουμε χρειάζεται επιφώτηση, μια κατάσταση ηρεμίας και σιωπής, όταν θα έχουμε τελειώσει με τα λογικά επιχειρήματα. Αυτή την επιφώτηση μάς τη δίνει ο χριστιανικός Θεός.