Ο Πλάτων πουθενά δεν αναφέρεται στον Θουκυδίδη αλλά είμαστε βέβαιοι ότι γνωρίζει το έργο του και διαφωνεί με τις απόψεις του.

Ο Θουκυδίδης, γιος του Ολόρου, από τον Άλιμο της Αττικής, ήταν Αθηναίος ιστορικός και πολιτικός (β΄ μισό 5ου αι. π.Χ.). Έγραψε την Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου στον οποίο ο ίδιος συμμετείχε. Πρόλαβε να εξιστορήσει μόνο τα πρώτα είκοσι χρόνια του πολέμου. Το έργο του επηρέασε τους μεταγενέστερους ιστορικούς και θεωρείται ο πατέρας της επιστήμης της Ιστορίας.

Ο Θουκυδίδης ανήκει στο ρεύμα του αρχαιοελληνικού διαφωτισμού του 5ου αιώνα μαζί με τους Σοφιστές και τους τραγικούς ποιητές. Αυτό φαίνεται στις δημηγορίες που παρουσιάζει στην Ιστορία, δηλαδή τις αγορεύσεις πολιτικών και στρατηγών ενώπιον του δήμου. Επίσης, φαίνεται στους διαλόγους που παρουσιάζουν ιστορικά γεγονότα και εκφράζουν αντίθετες απόψεις. Οι δημηγορίες του Θουκυδίδη επηρέασαν τον διαλογικό τρόπο που έγραψε τα έργα του ο Πλάτων.

Η Ιστορία του Θουκυδίδη είναι ένα σπουδαίο έργο που παρουσιάζει τον Πελοποννησιακό πόλεμο, δηλαδή τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών. Η αγριότητα και οι καταστροφές αυτού του πολέμου δεν είχαν προηγούμενο.

Ο Θουκυδίδης περιγράφει λεπτομερώς τις καταστροφές, εξιστορεί τις αιτίες κάθε καταστροφής, και παρουσιάζει τους πρωταγωνιστές να αναπτύσσουν τους «δισσούς λόγους» δηλαδή για το ίδιο θέμα αναπτύσσουν επιχειρήματα αντίθετα μεταξύ τους, υπέρ ή κατά. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί στη θουκυδίδεια Ιστορία αλλά μόνο νικητές και ηττημένοι. Ούτε μπορούμε να πούμε αν ο Θουκυδίδης υποστηρίζει την ολιγαρχία ή τη δημοκρατία. Ενώ φαίνεται να συμπαθεί το ολιγαρχικό πραξικόπημα στην Αθήνα το 411 π.Χ., όταν αυτό αποτυγχάνει, επιδοκιμάζει τη συγκυβέρνηση ολιγαρχίας και δημοκρατίας. Για τον Θουκυδίδη η δημοκρατία είναι πολύ πιο άμεση, επιθετική και αποτελεσματική στον πόλεμο.

Παρόλο που ο Πλάτων δεν αναφέρεται πουθενά στον Θουκυδίδη, ωστόσο γνωρίζει πολύ καλά το έργο του. Στον διάλογο Λάχης ο Λάχης και ο Νικίας είναι οι γνωστοί Αθηναίοι στρατηγοί του Πελοποννησιακού πολέμου. Ο Μενέξενος είναι επιτάφιος λόγος που ο Σωκράτης άκουσε κάποτε από την Ασπασία ∙ θυμίζει τον «Επιτάφιο» του Περικλή που εξιστορεί ο Θουκυδίδης. Οι διάλογοι Θρασύμαχου-Σωκράτη στην Πολιτεία και Καλλικλή-Σωκράτη στον Γοργία, μοιάζουν με τον διάλογο των Αθηναίων με τους Μηλίους στην Ιστορία του Θουκυδίδη. Ο Ερμοκράτης παρουσιάζεται στον πλατωνικό Τίμαιο ως σοβαρό και σεβαστό πρόσωπο, αυτός που για τον Θουκυδίδη είναι ο πιο μισητός αφού σκλάβωσε και θανάτωσε χιλιάδες Αθηναίους στα λατομεία των Συρακουσών.

Η θεωρία των Ιδεών του Πλάτωνα, οι Ιδέες ως σταθερά και διαχρονικά όντα είναι αντίθετη με τον σχετικισμό των Σοφιστών που έλεγαν ότι δεν υπάρχει μία σταθερή και μόνη αλήθεια. Ο σοφιστής Πρωταγόρας ανακοινώνει ότι για όλα τα πράγματα μέτρο είναι ο άνθρωπος («πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος»), όταν στην πολεμική Ιστορία έχει χαθεί το μέτρο σε λόγια και σε έργα. Ο Θουκυδίδης θα θεωρούσε ανόητο αυτό που λέει ο Πρωταγόρας ότι ο άνθρωπος γεννιέται με τα καλά στοιχεία της ντροπής και της δικαιοσύνης (αιδώς και δίκη): η ανθρώπινη φύση είναι αγώνας και εξουσία. Άρα, η θεωρία των Ιδεών του Πλάτωνα θα μπορούσε να έχει διατυπωθεί ως η απάντηση στον Θουκυδίδη και όχι στους Σοφιστές.