Στοιχεία της κριτικής πρόσληψης και διάδοσης των πλατωνικών κειμένων κατά τους τελευταίους δύο αιώνες.

Οι

πρώτες εκδόσεις των πλατωνικών έργων

, κυρίως η Aldina (1513) και η έκδοση του Στεφάνου (1578), εξακολούθησαν να αποτελούν το βασικό μέσο πρόσληψης του πλατωνικού έργου έως και τις αρχές του 19ου αιώνα. Όσο για τις μεταφράσεις αυτής της περιόδου, φαίνεται ότι πολλές από αυτές (κυρίως γαλλικές και ιταλικές) στηρίχθηκαν όχι στο ελληνικό πρωτότυπο, αλλά στη λατινική μετάφραση του

Φιτσίνο

(1484). Η πρώτη κριτική έκδοση των πλατωνικών διαλόγων εμφανίζεται το 1816 και την οφείλουμε στον Μπέκερ (Immanuel Bekker). Η έκδοση κατελάμβανε οκτώ τόμους, στους οποίους αργότερα (1823) προστέθηκαν δύο τόμοι σχολίων με κριτικές παρατηρήσεις. Ο Μπέκερ είναι ο πρώτος πλατωνιστής που κάνει μια συστηματική φιλολογική εργασία, εξετάζοντας και αντιβάλλοντας τα πολλαπλά χειρόγραφα. Αφιερώνει την έκδοσή του στον

Σλάιερμαχερ

, του οποίου η μετάφραση την ίδια περίοδο προετοιμάζει και καθορίζει αποφασιστικά την πρόσληψη του πλατωνικού έργου στις γερμανόφωνες χώρες. Η προτίμηση του Μπέκερ για τον περίφημο Codex Clarkianus της Οξφόρδης θα μετριαστεί μόλις προς τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν θα αναγνωριστεί πως οι διάφοροι κώδικες δεν μπορούν να αναχθούν σε μια ενιαία προέλευση, αλλά απηχούν πολλαπλές, διακριτές παραδόσεις και γενεαλογίες. Η εντατική φιλολογική εργασία παράγει αυτή την περίοδο εξαιρετικές μεμονωμένες εκδόσεις πλατωνικών διαλόγων, με χαρακτηριστικό δείγμα την έκδοση της Πολιτείας από τους Τζόουετ και Κάμπελ. Θα ακολουθήσει η περίφημη έκδοση της Οξφόρδης από τον Μπάρνετ, στη σειρά Oxford Classical Texts, η οποία εξακολουθεί να παραμένει η καθιερωμένη πλήρης έκδοση αναφοράς, παρόλο που η δίγλωσση γαλλική έκδοση Budé ενίοτε υπερέχει φιλολογικά. Η ενδελεχής εξέταση και αποτίμηση των κωδίκων στη διάρκεια του 20ού αιώνα οδήγησε σε βελτιωμένες εκδόσεις μεμονωμένων πλατωνικών διαλόγων, όπως του Γοργία από τον Ντόντς και του Μένωνα από τον Μπλούκ – υποδεικνύοντας συγχρόνως την ανάγκη αναθεώρησης της έκδοσης της Οξφόρδης. Το 1995 εκδόθηκε ο πρώτος τόμος της νέας έκδοσης της σειράς Oxford Classical Texts, που θα αντικαταστήσει την έκδοση του Μπάρνετ. Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο εγχείρημα, το οποίο επιχειρεί να συγκεφαλαιώσει έναν ολόκληρο αιώνα φιλολογικού μόχθου αξιοποιώντας χειρόγραφο υλικό, παπύρους, δευτερεύουσες μαρτυρίες, καθώς και έναν δυσπρόσιτο όγκο κριτικών παρατηρήσεων που έχουν διατυπωθεί. Η αποτίμηση του πρώτου τόμου αυτής της προσπάθειας υπήρξε γενικά θετική, αλλά εν πολλοίς επιφυλακτική ως προς την προσδοκία να προκύψει από αυτήν μια σαφώς τροποποιημένη εκδοχή του πλατωνικού έργου. Στο πλαίσιο αυτού του εγχειρήματος, ακολούθησε το 2003 η χωριστή έκδοση της Πολιτείας. Τις τελευταίες δεκαετίες, όλο και μεγαλύτερη σημασία αποκτά η ηλεκτρονική πρόσβαση στο πλατωνικό έργο. Κεντρική θέση έχει εδώ η ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Perseus,η οποία παρέχει ανοικτή πρόσβαση στο σύνολο του πλατωνικού έργου, τόσο στο πρωτότυπο όσο και σε αγγλική μετάφραση. Τα πλατωνικά κείμενα συμπεριλαμβάνονται, βεβαίως, και στον περιορισμένης πρόσβασης Thesaurus Linguae Graecae. Όσον αφορά, τέλος, τις μεταφράσεις των πλατωνικών Απάντων σε βασικές ευρωπαϊκές γλώσσες, αξίζει να μνημονευθούν:

– η αγγλική μετάφραση στις εκδόσεις Hackett και η δίγλωσση έκδοση στους εύχρηστους τόμους της σειράς Loeb

– η γαλλική μετάφραση στις εκδόσεις Flammarion και η δίγλωσση έκδοση στη σειρά Budé·

– η γερμανική δίγλωσση έκδοση που περιέχει τη μετάφραση του Σλάιερμαχερ ελαφρώς αναθεωρημένη.