Ανώνυμο έργο, γραμμένο στα αραβικά με τίτλο Βιβλίο για το καθαρό Αγαθό (9ος αι.) και μεταφρασμένο στα λατινικά ως Βιβλίο των αιτιών. Αποτελεί συμπίλημα προτάσεων που προέρχονται από τον Πρόκλο. Θεωρήθηκε αριστοτελικό (έως τον 13ο αι.) και αποτελεί κύριο συστατικό της (νεο)πλατωνικής παράδοσης στη μεσαιωνική αραβική και ιδίως στη λατινική φιλοσοφία και μεταφυσική

Το σύντομο ανώνυμο έργο γράφηκε τον 9ο αι. στα αραβικά και έγινε γνωστό με διάφορους τίτλους, όπως Βιβλίο για το καθαρό Αγαθό (Kitāb Īdāh al-hayr al-mahd). Προήλθε από επεξεργασία μεταφρασμένων χωρίων από την Θεολογικὴ Στοιχείωσιν του Πρόκλου, που υπήρχαν διάσπαρτα στα αποκαλούμενα Procliana Arabica. Συντάχθηκε στον κύκλο του *Al-Kindi, επηρεασμένο και από την πρόσληψη του Πλωτίνου, χωρία του οποίου αναμείχθηκαν στο τελικό κείμενο. Ωστόσο, από νωρίς βρέθηκε, ίσως κατά λάθος, σε αραβικό κατάλογο των έργων του Αριστοτέλη και από τότε αποδόθηκε σ’ αυτόν και διαδόθηκε στον αραβικό κόσμο με τον τίτλο Βιβλίο της έκθεσης του Αριστοτέλη περί του καθαρού Αγαθού.

Ως μέρος του αριστοτελικού corpus, άρα με την αυθεντία του Φιλοσόφου, μεταφράστηκε στα λατινικά πιθανότατα από τον Γεράρδο της Κρεμώνας (1114-1187) και του δόθηκε ο τίτλος Liber de causis (Το βιβλίο των αιτιών), με το οποίο έμεινε γνωστό στην ιστορία της φιλοσοφίας. Από τα λατινικά μεταφράστηκε και στα εβραϊκά.

Ο *Θωμάς Ακινάτης, όταν διάβασε την πρόσφατη (1268) μετάφραση της Θεολογικής Στοιχειώσεως, συμπέρανε και απέδειξε λεπτομερώς στο αναλυτικό του υπόμνημα ότι το Liber βασίζεται στον Πρόκλο και δεν είναι αριστοτελικό.

Το έργο περιέχει τριάντα ένα κεφάλαια (και συνολικά 219 προτάσεις) που αντιστοιχούν σε θέματα πολλών προτάσεων της Θεολογικῆς Στοιχειώσεως και αποτελεί ένα είδος σύνοψής της. Επειδή η σύνταξη του έργου εντάσσεται στην προσπάθεια του κύκλου του al-Kindī να διαχυθεί η ελληνική φιλοσοφία στους λόγιους μουσουλμάνους, η επιλογή των προτάσεων του Πρόκλου ήταν σκόπιμη, ώστε να προκύψει ένα καινούργιο συνεκτικό σύνολο, με τις κεντρικές θέσεις μιας μεταφυσικής του Ενός.

Στην οντολογική και κοσμολογική ιεραρχία το Εν ορίζεται ως η πρώτη, μόνη και αληθινή αρχή του σύμπαντος, ως καθαρό και υπερβατικό είναι, και γνωσιολογικά απρόσιτο• ταυτόχρονα ως δημιουργός και προνοιακός Θεός. Ο Νους είναι το πρώτο δημιούργημα του Ενός και καθολικός διαμεσολαβητής Ενός και δημιουργίας. Κυβερνά την ψυχή, η οποία είναι ο «ορίζοντας» που ενώνει και χωρίζει την αιωνιότητα και τον χρόνο, και μέσω της ψυχής, τη φύση. Όλα τα φθαρτά όντα, που έχουν την κατώτερη θέση στην ιεραρχία, αναφέρονται και εξαρτώνται τελικά από την πρώτη αρχή. Χωρίς τα παγανιστικά στοιχεία της Θεολογικῆς Στοιχειώσεως, τo Liber είναι η επιτομή ενός μονοθεϊστικού (ισλαμικού και χριστιανικού) νεοπλατωνισμού.

Το Liber, μαζί με τη Θεολογία του Αριστοτέλη (Theologia Aristotelis), προερχόμενα από τον κύκλο του al-Kindī, αποτέλεσαν τις βασικές πηγές της εκλεκτικιστικής αραβικής και ιουδαϊκής μεταφυσικής.

Σημαντικότερη ήταν η επίδραση του Liber ως κύριας πηγής των νεοπλατωνικών ιδεών στη μεσαιωνική Δύση, επειδή αφενός έφερε το όνομα του Αριστοτέλη και αφετέρου τα αξιώματά του αφορούν κεντρικές μονοθεϊστικές θέσεις περί δημιουργίας και πρόνοιας.

Χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχουν 237 χειρόγραφα της λατινικής μετάφρασης, η οποία συνήθως περιλαμβάνεται στον Aristoteles latinus και τοποθετείται αμέσως μετά τα Μετά τα φυσικά. Έχουν καταγραφεί, επίσης, είκοσι εννέα λατινικά (13ος-16ος αι.) και τρία εβραϊκά (13ος-14ος αι.) υπομνήματά του• η σημασία που είχε, φαίνεται από τα ονόματα μερικών υπομνηματιστών: Ρογήρος Βάκων (1241/45), Ερρίκος της Γάνδης, Αλβέρτος ο Μέγας (1264/68), Θωμάς Ακινάτης (1272), Πέτρος της Ωβέρνης, Σιγήρος της Βραβάνδης (1274/76).

Οι περισσότεροι Σχολαστικοί έχουν υιοθετήσει πολλές από τις προτάσεις του Liber. Ο Θωμάς Ακινάτης προσέλαβε τον Αριστοτέλη και διαμόρφωσε τον λεγόμενο αριστοτελισμό του μέσω και της ανάγνωσης του Liber –έναν αριστοτελισμό, επομένως, όχι άμοιρο πλατωνισμού. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος απέδειξε ότι το έργο είναι ψευδεπίγραφο, υποστήριξε την αρμονία μεταξύ Αριστοτέλη, Ψευδο-Διονυσίου Αρεοπαγίτη, Liber και χριστιανικής πίστης.