Στην κλασική Αθήνα κατοικούσαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. Σύμφωνα με τις συνήθειες της εποχής ήταν διαιρεμένοι σε διακριτές ομάδες, καθεμιά με τα δικά της πολιτικά, κοινωνικά και επαγγελματικά δικαιώματα και τις δικές της υποχρεώσεις.

Την αρχαϊκή εποχή, οι Αθηναίοι πολίτες, όπως συνέβαινε με τους περισσότερους Ίωνες, ήταν διαιρεμένοι σε τέσσερις φυλές. Η ένταξη σε καθεμιά από αυτές ήταν κληρονομική και προσδιόριζε καθήκοντα θρησκευτικού και οικογενειακού χαρακτήρα. Σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα, διαιρέθηκαν επίσης σε τέσσερις εισοδηματικές τάξεις ή τέλη, που καθόριζαν τα πολιτικά τους δικαιώματα και τις πολιτικές τους υποχρεώσεις. Στα σημαντικότερα αξιώματα μπορούσαν να αναδειχθούν μόνο οι Αθηναίοι που ανήκαν στις δύο ανώτερες τάξεις, οι πεντακοσιομέδημνοι και οι ιππείς. Οι ζευγίτες, δηλαδή οι εύποροι αγρότες που δεν είχαν αριστοκρατική καταγωγή, στρατεύονταν ως οπλίται, και μπορούσαν να καταλάβουν κάποιο από τα πολλά κατώτερα αξιώματα. Οι θήτες, δηλαδή οιφτωχότεροι πολίτες που ήταν σε μεγάλο βαθμό άκληροι ή κατείχαν πολύ μικρό κλήρο, δεν είχαν δικαίωμα ανάδειξης στα αξιώματα. Οι Αθηναίοι όλων των τάξεων ωστόσο είχαν το δικαίωμα να συμμετέχουν στην Εκκλησία του δήμου και το Ηλιαστικό δικαστήριο. Το πολίτευμα αυτό ονομάζεται τιμοκρατικό.

Με τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη, η υποδιαίρεση των πολιτών σε τέλη διατηρήθηκε, με τη σημαντική πάντως εξέλιξη της δυνατότητας εκλογής στα ανώτατα αξιώματα και των ζευγιτών από το 457. Οι τέσσερις φυλές πάλι καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από 10 νέες, που προσδιορίστηκαν με τρόπο αυθαίρετο και δεν είχαν πλέον δεσμούς συγγένειας. Οι φυλές αυτές έγιναν βάση και θεμέλιο για όλους τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Στην Αθήνα κατοικούσαν και οι λεγόμενοι μέτοικοι, συχνά με τις οικογένειές τους. Μολονότι ελεύθεροι και συχνά γεννημένοι στην πόλη δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα. Πλήρωναν έναν ειδικό φόρο, στρατεύονταν σε ξεχωριστά σώματα και δεν είχαν δικαίωμα κατοχής γης. Κατείχαν όμως κατοικίες και κάποτε μεγάλη περιουσία. Εκτός από τους πολίτες και τους μέτοικους υπήρχαν επίσης πολυάριθμοι δούλοι και περαστικοί ξένοι.

Σύμφωνα με διάφορους κάπως αυθαίρετους υπολογισμούς, ο συνολικός πληθυσμός της Αθήνας μπορεί να ξεπέρασε κάποια στιγμή τον πέμπτο αιώνα τις 300.000. Από αυτούς πολίτες, μαζί με τις οικογένειές τους, ήταν περίπου οι μισοί. Οι μέτοικοι ήταν πάνω από 20.000 και οι δούλοι πάνω από 100.000. Τον τέταρτο αιώνα, ο πληθυσμός της Αθήνας ήταν αρκετά μικρότερος.

Η γεωργία και η κτηνοτροφία, σε μικρό βαθμό επίσης η αλιεία, παρέμεναν πάντα οι βασικοί παραγωγικοί τομείς της αρχαιότητας. Οι περισσότεροι Αθηναίοι πολίτες ήταν ιδιοκτήτες καλλιεργήσιμης γης και ασχολούνταν με την αγροτική παραγωγή. Οι ευπορότεροι εκμεταλλεύονταν την εργασία πολυάριθμων δούλων, αλλά και στα μικρά νοικοκυριά η παρουσία ενός ή δύο δούλων ήταν συνήθης. Οι θήτες εργάζονταν εποχικά ως μισθωτοί εργάτες και όπου αλλού έβρισκαν τη δυνατότητα.

Το θαλάσσιο εμπόριο μπορούσε να συμβάλει σε γρήγορο πλουτισμό, αλλά ενείχε πολλούς κινδύνους. Ορισμένοι εύποροι Αθηναίοι διοχέτευαν με αυτό το πλεόνασμα της παραγωγής τους. Τα εμπορικά κέρδη ωστόσο επενδύονταν κατά κανόνα και πάλι στη γη, που προσέδιδε κύρος και παρείχε ασφάλεια. Ορισμένοι Αθηναίοι των κατώτερων τάξεων ήταν τεχνίτες, αλλά στις μεσαίες και τις μεγάλες μονάδες βιοτεχνικής παραγωγής απασχολούνταν κυρίως δούλοι. Πολυάριθμοι δούλοι εργάζονταν επίσης στα μεταλλεία, κυρίως του Λαυρίου, όπου γινόταν εξόρυξη αργύρου. Οι μέτοικοι δεν είχαν συνήθως άλλη διέξοδο από το εμπόριο και τις τέχνες. Ο διάσημος μέτοικος Λυσίας ήταν ρήτορας και λογογράφος. Ο Αριστοτέλης φιλόσοφος.

Για να τραφεί ο μεγάλος πληθυσμός της Αθήνας ήταν αναγκαία η συστηματική και μαζική εισαγωγή σίτου. Οι Αθηναίοι εξασφάλιζαν στους εμπόρους σίτου κίνητρα και διευκολύνσεις. Η σημασία της θαλάσσιας διακίνησης τροφίμων μεγάλωνε σε εποχές πολέμου και γινόταν καθοριστική για την επιβίωση της Αθήνας σε στιγμές πολιορκίας.

Ο αγροτικός χαρακτήρας της Αθήνας επηρέαζε όλες τις όψεις της καθημερινής ζωής και σημαντικές πτυχές του πολιτικού συστήματος. Στα δημοφιλή ακροάματα των Αθηναίων, εκτός από την πολεμική Ιλιάδα παρέμενε πάντα και το αγροτικό ημερολόγιο του Ησιόδου Έργα και ημέραι. Στην κλασική Αθήνα η ειρήνη εναλλασσόταν διαρκώς με τον πόλεμο.

Το κύριο σώμα των πολεμιστών της πόλης το αποτελούσαν πάντα οι αγρότες που μπορούσαν να προμηθεύονται τα όπλα τους και να στρατεύονται ως οπλίτες. Γρήγορα πάντως άρχισε να αυξάνει και ο ρόλος των θητών, που υπηρετούσαν στις πολεμικές τριήρεις ως κωπηλάτες. Συνέβαινε έτσι συχνά να προκρίνουν την επιλογή του πολέμου οι φτωχότεροι Αθηναίοι, που έβρισκαν απασχόληση και αξιώνονταν μεγαλύτερη τιμή από ό,τι την εποχή της ειρήνης.Οι νικηφόρες επιχειρήσεις πάλι επέτρεπαν σε άκληρους Αθηναίους να εγκαθίστανται σε άλλους τόπους ως κληρούχοι, χωρίς να χάνουν τα πολιτικά τους δικαιώματα στη μητρόπολη, όπως οι άποικοι.

Οι αγρότες, και μάλιστα οι εύποροι, προτιμούσαν την ειρήνη που επέτρεπε την απρόσκοπτη καλλιέργεια της γης. Η πολιορκία της Αθήνας από τους Σπαρτιάτες και η συνεχής καταστροφή των αγρών για πολλά χρόνια κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου βιώθηκε ως τραυματική εμπειρία από τους Αθηναίους που υποχρεώθηκαν να συνωστιστούν στο άστυ, μέσα στα τείχη της πόλης.

Η πόλη προσέφερε σε όλους τους Αθηναίους ευκαιρίες διασκέδασης και αναψυχής, αναθέτοντας τα έξοδα στους πολύ εύπορους πολίτες. Οι εκδηλώσεις πολιτισμού εντάσσονταν πάντα στο θρησκευτικό ημερολόγιο της πόλης που ακολουθούσε, σε μεγάλο βαθμό, τους ρυθμούς της αγροτικής παραγωγής. Ο πόλεμος ακολουθούσε επίσης τους ρυθμούς της αγροτικής παραγωγής, εφόσον οι Αθηναίοι, όπως οι άλλοι Έλληνες προτιμούσαν να μάχονται μετά τον θερισμό και πριν από τη νέα σπορά.