Κατά τον εικοστό αιώνα η πλατωνική φιλοσοφία διέρχεται διαδοχικά κύματα ερμηνευτικών προσεγγίσεων. Ο πολιτικο-ιδεολογικός Πλάτων αποτελεί το έμβλημα διαφόρων διανοητικών ρευμάτων και αναζητήσεων, ενώ προς τα τέλη του αιώνα υπερισχύει η σχολή της αναλυτικής ερμηνείας.

Η κατανόηση της ενσωμάτωσης του πλατωνισμού στα διανοητικά και ιδεολογικά σχήματα του εικοστού αιώνα προϋποθέτει γνώση των ερμηνευτικών και μεθοδολογικών ζητημάτων που τίθενται κατά τον 19ο αιώνα, είτε στη Βρετανία είτε στην ηπειρωτική Ευρώπη. Σχηματικά, ο πρώιμος 20ός αιώνας κληρονομεί την εγελιανή μεταφυσική και τις πολιτικές της συνεπαγωγές ως προεξάρχον εργαλείο ερμηνευτικής ανάλυσης. Ο εγελιανισμός αξιοποιήθηκε ειδικότερα από τη σχολή του Βρετανικού Ιδεαλισμού, η οποία είχε την έδρα της στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ο Τζόουετ (Benjamin Jowett) υπήρξε η ηγετική φυσιογνωμία στις πλατωνικές σπουδές κατά τον ύστερο δέκατο ένατο αιώνα. Προσέφερε την πρώτη αξιόπιστη μετάφραση του πλατωνικού corpus στην αγγλική, ενώ αντέταξε, στον ωφελιμιστικό, εκκοσμικευτικό πλατωνισμό του Γκρότε (George Grote) και του Μιλ (John Stuart Mill), τον Πλάτωνα ως τον «πατέρα του ιδεαλισμού». Ο Πλατωνισμός του Τζόουετ ήταν εγελιανός υπό την έννοια ότι θεωρούσε τα δύο φιλοσοφικά συστήματα (του Πλάτωνα και του Χέγκελ) σιαμαία – στέκονταν δηλ. και τα δύο στον στιβαρό κορμό του υπερβατικού ιδεαλισμού. Την ερμηνεία του εγκολπώθηκαν σε γενικότερα επιστημολογικά, μεταφυσικά ή ηθικά σχήματα, που προεκτείνονται μέχρι το 1930, οι ιδεαλιστές φιλόσοφοι Γκρήν (T.H. Green), Μποζανκέ (B. Bosanquet), Μπράντλεϊ (F.H.Bradley), Ρίτσι (D. Ritchie), Μπάρκερ (E. Barker), καθώς και ο Μουρ (G.R.G. Mure).

Για τον Μπάρκερ (1874-1960), τα έργα του οποίου είναι εμβληματικά ενός έντονα πολιτικοποιημένου πλατωνισμού, ο Πλάτων επαγγέλλεται την επανασύνδεση της ηθικής με το πολιτικό γίγνεσθαι και τη δημόσια ζωή – μια σύνδεση που, όπως διατείνονταν οι Βρετανοί ιδεαλιστές, είχε διαρραγεί εξαιτίας της εμπειρικής-μηχανιστικής σκέψη του Διαφωτισμού, του σπενσεριανισμού και του βικτωριανού ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού. Έτσι καλλιεργείται μια πλατωνική αντίληψη για τον πολιτικό ως ηθικό σταυροφόρο, ενώ η άσκηση της διακυβέρνησης θεωρείτο ανιδιοτελές λειτούργημα που αρμόζει σε μία πατερναλιστική πνευματική ελίτ. Ο νέος αυτός πλατωνισμός καθίσταται το δόρυ μιας επαναστατικής ιδεαλιστικής κοινωνιοκρατίας και της αντίληψης του κράτους ως οντότητας υπέρτερης της ατομικής ελευθερίας. Ο Πλάτων τίθεται στην υπηρεσία της ανερχόμενης πολιτικής ιδεολογίας του σοσιαλισμού (και νέων μορφών κοινωνικής συναντίληψης και διεύρυνσης της ερμηνείας της ισότητας) – ενισχυμένης, όμως, με την υπερβατική πανοπλία του γερμανικού ιδεαλισμού. Οι πρωτοποριακές μελέτες του Μπάρκερ για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία είναι εμβαπτισμένες στον πολιτικοποιημένο νεο-ιδεαλισμό της εποχής. Ο Πλάτων συμφιλιώνεται με τον 20ό αιώνα και συμβαδίζει με τη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη, ενώ παράλληλα αναδύεται μια μορφή ιδεαλιστικής πλατωνολατρίας. Οι ιδεαλιστές στρέφονται στον Πλάτωνα, σε μια μεταβατική περίοδο στην ιστορία της ανθρωπότητας, εναποθέτοντας τις ελπίδες τους στην αναβίωση των αξιών της κλασικής φιλοσοφίας και των αξιών της αρχαίας πόλεως. Ο πλατωνισμός εμπλέκεται σταδιακά και αναπόδραστα στις ιδεολογικές διαμάχες του 20ού αιώνα, ειδικά μετά την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Εφόσον ο ευρωπαϊκός πολιτικός, υπερεμπειρικός ιδεαλισμός θεωρούσε τον Πλάτωνα ως τον εμπνευστή και πνευματικό του ιδρυτή, σε αυτόν θα στρέφονταν οι πολέμιοί του. Μια πρώτη σφοδρή κριτική κατά του Πλάτωνα εντοπίζεται στον φιλελεύθερο στοχαστή Χόμπχαουζ (Leonard Trelawny Hobhouse, 1864-1929), στο έργο του Η μεταφυσική θεωρία του κράτους: κριτική (1918). Ο πλατωνικός ιδεαλισμός που διαπνέει την πολιτική φιλοσοφία των αρχών του εικοστού αιώνα συνιστά, κατά τον Χόμπχαουζ, «διαβρωτική ακαδημαϊκή ορθοδοξία», η οποία στρέφεται κατά του ανθρωποκεντρισμού και του δημοκρατικού ιδεώδους που ενέπνευσαν τον αιώνα των Φώτων. Στη διάρκεια του πολέμου, ο διαπρεπής πολιτικός φιλόσοφος Τζόαντ (Cyril Edwin M. Joad, 1891-1953), στο μνημειώδες έργο του Οδηγός στην ηθική και πολιτική φιλοσοφία (1938), θα εξαπολύσει σφοδρότατη κριτική στην ιδεαλιστική θεώρηση του κράτους ως έμψυχης υπεροντότητας (ηθικής και πολιτικής). Εφόσον ο νεότερος ιδεαλισμός αυτοπροσδιοριζόταν φιλοσοφικά ως η εκπλήρωση «της πλατωνικής προφητείας», ο Πλάτων και η κλασική φιλοσοφία της πόλεως θεωρούνταν ανάθεμα για τους φιλελεύθερους στοχαστές – ειδικότερα όταν ο Πλάτων θα προβάλει στις σελίδες γερμανικών μελετών ενδεδυμένος τον φασιστικό μανδύα, κρατώντας το σκήπτρο του κήρυκα και προφήτη του ολοκληρωτισμού. Η ναζιστική διανόηση και προπαγάνδα προσεταιρίστηκε με ζήλο την πλατωνική πολιτική και παιδαγωγική φιλοσοφία. Στους κύκλους του Γκεόργκε (George-Kreis) ο Πλάτων επευφημείται ως ο διαχρονικός θεμελιωτής ενός αριστοκρατικού Reich. Η σχετική βιβλιογραφία είναι τεράστια για να καταγραφεί εδώ. Ενδεικτικά, ο Λάιζεγκανγκ (Hans Leisegang, 1890-1951) αναφέρει πως ανάμεσα στους οπαδούς του ναζισμού ο Πλάτων ήταν ο εμπνευσμένος «ιδρυτής ενός καινούριου πολιτισμού, ένας αρχηγός και ανθρωποπλάστης», δηλ. ο δημιουργός μιας ανώτερης ανθρώπινης φυλής. Ο Μπάννες (Joachim Bannes, Η Πλατωνική πολιτεία και ο Αγών του Χίτλερ, 1933) έσπευσε να τονίσει την αντιστοιχία ανάμεσα στο πρόγραμμα που διατυπώνεται στην Πολιτεία και τον χιτλερικό Αγώνα για την αναδόμηση του γερμανικού έθνους πάνω σε ολότελα καινούργιες βάσεις (οργανιστική θεώρηση της κοινωνίας, φυλετική ανωτερότητα, σπαρτιατικό ιδεώδες, ηγετοκρατία, ευγονική, κ.λπ.). Ο αντιπλατωνισμός του Πόππερ (Karl Popper) αποδομεί μιαν μακραίωνη πλατωνική και νεοπλατωνική εξιδανίκευση. Ο πλατωνικός μύθος προσωρινά καταρρέει. Τα αντιπλατωνικά κείμενα που προηγήθηκαν χρονικά του Πόππερ είναι αρκετά, αλλά ο Βιεννέζος στοχαστής συνοψίζει με φιλοσοφική ακρίβεια και χειρουργική διεισδυτικότητα όλες τις επιμέρους κριτικές που ασκήθηκαν. Σε μια σαρωτική κριτική, ο Πόππερ ανατέμνει τον «πλατωνικό ολοκληρωτισμό» σε όλες τις επιμέρους εκφάνσεις του. Το πολιτικό πρόγραμμα του Πλάτωνα υπαγορεύθηκε από ένα «επικίνδυνο» φιλοσοφικό δόγμα: το δόγμα της «ουτοπικής μηχανικής» (utopian engineering) ή το δόγμα της «ιστορικής προφητείας» (historical prophesy). Αυτό το δόγμα πρεσβεύει ότι η πολιτική πράξη πρέπει να αποσκοπεί στην πραγμάτωση του ιδεώδους κράτους. Η εκ θεμελίων κοινωνική μεταρρύθμιση θα απαιτούσε μια ισχυρή ολιγαρχική εξουσία, έναν κεντρικό έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ο Χάγιεκ (Friedrich von Hayek) αποκάλεσε «συγκεντρωτικό σχεδιασμό» (collectivist planning). Έτσι ο Πλάτων προδιαγράφει μια «κλειστή» στατική κοινωνία στη βάση μιας «μυστικιστικής ιδέας περί του Αγαθού» που απολήγει στην ευρεία χρήση της προπαγάνδας, της λογοκρισίας, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και της ανελευθερίας. Επιφανείς κλασικιστές, πλατωνιστές και πολιτικοί φιλόσοφοι, όπως οι Κόρνφορντ (F.M. Cornford), Φήλντ (G.C. Field), Λέβινσον (R. Levinson), Ουάιλντ (J.D. Wild) κ.ά., ανέλαβαν την αποκατάσταση την πλατωνικής υστεροφημίας. Πολιτικά, η περίοδος μεταξύ 1920 και 1970 σημαδεύεται από τις πολεμικές συγκρούσεις, την αναδιάταξη του παγκόσμιου πολιτικού χάρτη, το Ολοκαύτωμα και τον Ψυχρό Πόλεμο. Στην ιστορία των ιδεών, το διακύβευμα της πενηντακονταετίας είναι η ανεύρεση της ορθής μεθολογικής προσέγγισης για την ανάγνωση των πολιτικο-φιλοσοφικών κειμένων. Ο Στράους (Leo Strauss, 1899-1973) συμμετέχει ενεργά σε αυτή την συζήτηση. Για τον Στράους και τη σχολή του, ο Πλάτων αποσκοπούσε στην υπέρβαση των δοξαστικών αντιλήψεων της πλειοψηφικής μάζας. Η πολιτική του φιλοσοφία καθίσταται πολιτική «επιστήμη» και θεμελιώνει την εγκυρότητα της αξίωσης του φιλοσόφου για την συνολική μεταρρύθμιση της κοινωνίας. Επαναφέροντας στο προσκήνιο το πλατωνικό αίτημα για την ένταξη της γνώσης στο πολιτικό γίγνεσθαι και τον λειτουργικό ρόλο των επιστημών στην διαδικασία κοινωνικής αλλαγής, ο Αμερικανοεβραίος φιλόσοφος άσκησε σφοδρή κριτική σε ό,τι προσλάμβανε ως «ιδεολογικές παρερμηνείες» ή παραναγνώσεις της πλατωνικής σκέψης, ενώ την ίδια στιγμή υπεραμύνθηκε της διαχρονικής και οικουμενικής εγκυρότητας του πλατωνικού πολιτικού στοχασμού, ανοίγοντας ένα καινούριο, διευρυμένο πεδίο προσοικείωσης της πλατωνικής φιλοσοφίας στις ιδεολογικές διαμάχες του 20ού αιώνα.