Σοφιστές
Βρισκόμαστε στην αρχαία Αθήνα, στον περίφημο 5ο αι π.Χ. Η δημοκρατία εφαρμόζεται στην πράξη. Γεγονός που δημιουργεί νέες ανάγκες. Όσοι συμμετέχουν στις δημοκρατικές διαδικασίες οφείλουν να μπορούν να υποστηρίξουν τις θέσεις στην Αγορά. Και το σπουδαιότερο: πρέπει να είναι πειστικοί.
Δεν καταλαβαίνω! Οι άνθρωποι πριν δεν μιλούσαν δημόσια;
Δημόσια; Στην Αγορά; Πριν αποφάσιζαν οι λίγοι για όλους. Στην αθηναϊκή δημοκρατία αυτό αλλάζει. Κάθε χρόνο επιλέγονται ως άρχοντες, για μεγάλα και μικρά αξιώματα, γύρω στους 1200 πολίτες
Με άλλα λόγια, ένας άνδρας εκείνης της εποχής, ο οποίος θέλει να διακριθεί στα κοινά χρειάζεται να ξέρει να μιλά, να πείθει, να γοητεύει τους ακροατές.
Αλλιώς τα βρίσκει μπαστούνια. Στην Αγορά τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Αν λες αρλούμπες ή δεν έχεις πειστικά επιχειρήματα, ποιος θα σε υποστηρίξει; Κανείς. Το κατάλαβες τώρα Οδυσσέα.
Τότε εμφανίζονται οι σοφιστές. Σοφοί που πληρώνονται και διδάσκουν
ρητορική
. Και όχι μόνο. Συχνά, διατυπώνουν ιδέες πρωτότυπες και προκλητικές. Ασκούν για παράδειγμα κριτική στη θρησκεία.Είναι δηλαδή φιλόσοφοι;
Από μια άποψη είναι και φιλόσοφοι. Σταδιακά όμως, και χάρη στον Σωκράτη και τον Πλάτωνα, που δεν πολυσυμπαθούσαν τους σοφιστές, οι ρόλοι διακρίνονται.
Πώς;
Σοφιστής θεωρείται αυτός που πληρώνεται για να διδάξει έναν εύπορο νέο πώς θα γίνει αποτελεσματικός ομιλητής. Ενώ ο φιλόσοφος στοχάζεται πάνω σε ζητήματα που αφορούν την ηθική, την πολιτική, την ύπαρξη του ανθρώπου, τη σχέση του με τους άλλους.
Σαν να λέμε τι είναι ο άνθρωπος, μέσα και έξω; Από τη μία: Ποιος είμαι; Συναισθήματα, στοχασμοί, ιδέες. Από την άλλη: Πώς σχετίζομαι με τους άλλους; Εγώ μέσα στην κοινωνία, στην επαφή μουμε τους άλλους. Τώρα νομίζω πως το κατάλαβα.
Μπράβο! Και τώρα θέλω να πούμε για τη δίκη του Σωκράτη, πριν περάσουμε στους πλατωνικούς διαλόγους.
Δραστηριότητα
«Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος»
Νά μια διάσημη φράση του σοφιστή Πρωταγόρα, ο οποίος πίστευε πως ο κάθε άνθρωπος είναι το μέτρο, το κριτήριο δηλαδή, για όλα τα πράγματα. Δεν υπάρχει με άλλα λόγια μία αλήθεια, αλλά προσωπικές ερμηνείες, λένε οι σοφιστές. Από την άλλη ο Σωκράτης, όπως τον παρουσιάζει ο Πλάτων στα έργα του, πίστευε πως η αλήθεια υπάρχει και είναι μία.
Εσύ; Τι πιστεύεις;
Σκέψου παραδείγματα από τη δική σου καθημερινότητα, που να αποδεικνύουν ή το αντίθετο, να αντικρούουν δηλαδή, την παραπάνω άποψη…
